شرح ساختار معناییِ چهل غزل از سلمان ساوجی

یکی از موضوعات بحث انگیز پیرامون غزل سلمان چگونگی ساختار غزل اوست. هرچند در ساختار غزل های سلمان، ابیات غزل شاید در نگاه نخستین گسسته و پاشان دیده شود ولی از ساختاری منسجم و هسته ی مرکزی برخوردار است که سایر ابیات یک غزل، با آن پیوند معنایی دارند. غزل های سلمان از حیث صورت، بسیار دلکش است اما در معنی نتوانسته است خود را به حریم غزل سرایان نامی، نزدیک نماید. غزلیات سلمان، بهتر از هر شعر فارسی، شخص را به یاد اشعار حافظ می اندازد. علاوه بر استقبال هایی که از یکدیگر کرده اند، اساساً زبان غنی سلمان نزدیک ترین زبان به گفتار خواجه است. نویسنده با بررسی چهل غزل از سلمان ساوجی، ساختار منسجم معنایی غزل این شاعر را آشکار کرده و عوامل این انسجام و ارتباط و پیوند معنایی ابیات غزل با یکدیگر را بیان کرده است. از بررسی غزل های سلمان به این نتیجه رسیدیم که عواملی چون ردیف، وجود هسته ی مرکزی، تناسب و پیوند معنایی در میان کلمات و جملات، موقوف المعانی بودن ابیات و ارتباط و پیوند مطلع غزل با مقطع آن در ساختار منجسم معنایی غزل-ها نقش مهمی ایفا کرده اند.